Kısa Özet
Bu video, okuduğunuz her şeyi hatırlamanıza yardımcı olacak bir sistem sunmaktadır. Sistem, okuma sürecini iki aşamaya ayırır: tüketim ve sindirim. Çoğu insan tüketim aşamasına odaklanırken, asıl önemli olan sindirim aşamasıdır. Bilgiyi etkili bir şekilde yönetmek için, okuduğunuz bilgileri beş kategoriye ayırmanız gerekir: Procedural (işlemsel), Analogous (benzer), Conceptual (kavramsal), Evidence (kanıt) ve Reference (referans). Her kategori için farklı bir sindirim süreci uygulayarak, bilgiyi uzun süreli belleğinize kodlayabilir ve daha etkili bir şekilde kullanabilirsiniz.
- Bilgi tüketimi ve sindirimi dengelenmelidir.
- Bilgi, beş kategoriye ayrılmalıdır: İşlemsel, Benzer, Kavramsal, Kanıt ve Referans.
- Her kategori için farklı bir sindirim süreci uygulanmalıdır.
Giriş [0:00]
Bu video, okuduğunuz, çalıştığınız veya öğrendiğiniz her şeyi hatırlamanıza yardımcı olacak bir sistem sunmaktadır. Bu sistem, okuma sürecini iki farklı aşamaya ayırır: tüketim ve sindirim. Çoğu insan tüketim aşamasına odaklanarak daha fazla bilgi tüketmeye çalışır, ancak öğrenme bu şekilde gerçekleşmez. Bilgiyi hatırlamak ve uygulamak için, ne kadar bilgi aldığınızdan ziyade, ne kadarının aklınızda kaldığı önemlidir. Bu nedenle, sindirim aşaması çok önemlidir ve genellikle ihmal edilir. Bu video, hem tüketim hem de sindirim aşamalarında ustalaşmanıza yardımcı olacak bir sistem öğretecek ve bu da bilginin kalıcılığını ve kullanımını artıracaktır. Her şeyi hatırlamak mümkün olmasa da, ihtiyacınız olan her şeyi hatırlamak ve bu bilgiyi istediğiniz şekilde kullanmak mümkündür.
Okuma Aşamaları [0:27]
Her bilgiyi hatırlamaya çalışmak yerine, ihtiyacınız olan bilgiyi hatırlamaya odaklanmalısınız. Kim Peek adında her şeyi hatırlayabilen bir adamın hikayesi, her şeyi hatırlamanın yeterli olmadığını göstermektedir. Kim Peek, süper hafızasına rağmen muhakeme ve problem çözme becerilerinde zorlanıyordu. Bu nedenle, bilginizi muhakeme ve problem çözme için kullanmak istiyorsanız, her şeyi hatırlamak yerine, ihtiyacınız olanı hatırlamaya odaklanmalısınız.
PACER Sistemi [4:38]
Tüm bilgiler eşit değildir. Okuduğunuz bilgileri beş farklı kategoriye ayırmak önemlidir: Procedural (işlemsel), Analogous (benzer), Conceptual (kavramsal), Evidence (kanıt) ve Reference (referans). Her kategori için belirli süreçler kullanarak, bilgiyi daha etkili bir şekilde yönetebilirsiniz. Yanlış süreçleri kullanmak, hatırlamayı ve anlamayı zorlaştırır, zaman alır ve daha az etkili olur. Ayrıca, pasif okuma moduna girme olasılığınızı da artırır. Bilgi tüketirken, hangi kategoriye ait olduğunu belirlemelisiniz. Daha sonra, o kategoriye uygun bir süreç kullanarak bilgiyi sindirmelisiniz. Bu, bilginin uzun süreli belleğe kodlanmasını sağlar.
İşlemsel [5:53]
İşlemsel bilgi, bir şeyin nasıl yapılması gerektiğini anlatan bilgidir. Örneğin, klinik muayene yapma veya kan basıncı ölçme gibi. Bu tür bilgileri öğrenmek için en iyi yöntem pratiktir. İşlemsel bilgiyi mümkün olan en kısa sürede gerçek hayatta uygulamaya çalışmalısınız. Birçok insan okuyup ezberlemeye ve notlar almaya çalışır, ancak bu zaman kaybıdır. Bunun yerine, bilgiyi aldıktan sonra hemen uygulamaya çalışmalısınız. Eğer pratik yapmaya vaktiniz yoksa, ya başka bir şeye geçmelisiniz ya da pratik yapana kadar tüketmeyi bırakmalısınız. Tüketim ve sindirim aşamaları dengeli olmalıdır. Tükettiğiniz her şey sindirilmelidir. Aksi takdirde, unutma yoluyla zihinsel kusmaya neden olursunuz. Çalışmalar, okuduklarımızın %90'ını unuttuğumuzu göstermektedir. Bu nedenle, daha fazla tüketmek yerine, daha az tüketip daha fazla sindirmek daha mantıklıdır.
Benzer [9:30]
Benzer bilgi, zaten bildiğiniz bir şeyle ilgili olan bilgidir. Bu tür bilgileri hatırlamak ve uygulamak daha kolaydır. Örneğin, iyi bir yüzücüyseniz ve kas kasılması fizyolojisini öğreniyorsanız, kas kasılması döngüsünün yüzme tekniğinizi hatırlattığını düşünebilirsiniz. Bu, benzer bir bilgi oluşturur. Tüketim aşamasında, okuduğunuz şeyin zaten bildiğiniz bir şeyle ilgili olup olmadığını düşünmelisiniz. Eğer ilgiliyse, eleştiri sürecini kullanmalısınız. Bu, analojinin ne kadar iyi olduğunu kritik bir şekilde incelemek anlamına gelir. Örneğin, kas kasılması ve yüzme tekniği analojisinde, bu iki şeyin hangi açılardan benzer ve farklı olduğunu, hangi durumlarda analojinin anlamlı olmadığını sormalısınız. Eğer çok fazla fark varsa veya analoji birçok durumda bozuluyorsa, daha iyi bir analoji olup olmadığını veya analojiyi daha kapsamlı ve doğru hale getirmek için genişletip genişletemeyeceğinizi düşünmelisiniz. Bu eleştiri süreci, dikkatinizi ve yeni bilgiyi anlama derinliğinizi artırır.
Kavramsal [15:18]
İşlemsel bilgi bir şeyin nasıl yapılacağını anlatırken, kavramsal bilgi ne olduğunu anlatır. Çoğu bilim dalında öğrenmeniz gerekenlerin çoğu kavramsal bilgidir. Kavramsal bilgi, gerçekleri, açıklamaları, teorileri, prensipleri, kavramlar arasındaki ilişkileri ve kavramların nasıl uygulanabileceğini içerir. Çoğu durumda, bir problemi çözmek ve bilgimizi doğru bir şekilde uygulamak için hem işlemsel hem de kavramsal bilgiye ihtiyacımız vardır. Kavramsal bilgi türünde okuduğunuzu belirlediğinizde, hemen haritalama sürecini kullanmalısınız. Zihin haritalama gibi doğrusal olmayan ağ tabanlı not alma, kavramsal bilginin anlaşılmasını ve akılda kalıcılığını artırmanın etkili bir yoludur. Bir ders kitabı veya ders doğrusal bir formatta sunulsa da, yazarın bilgisi doğrusal bir yapıda değildir. Uzmanlar, herhangi bir noktadan başlayıp başka bir noktaya gidebilirler. Bu, uzmanların karmaşık problem çözmelerini sağlar. Öğrenenlerin görevi, kelime kelime sırayı hatırlamak değil, uzmanın sahip olduğu bilgi ağını yeniden yaratmaya çalışmaktır. Haritalama, her bir gerçeği ve kavramı düşünmenin yanı sıra, bunların daha büyük bir resmi oluşturmak için nasıl bağlantı kurduğunu düşünmeye zorlar. Okurken, bir kağıt veya tablet çıkarıp öğrendiğiniz şeylerin bir haritasını çıkarmak için zaman ayırın. Okudukça haritanıza daha fazla şey ekleyin, etrafta hareket ettirin ve yeniden düzenleyin. Benzer bilgiler de kavramsal bilgiler içinde yer alabilir. Harita çizmeye vaktiniz yoksa, tüketimi yavaşlatmalısınız.
Kanıt [19:32]
Kanıt türü bilgi, kavramsal bilgiyi daha somut hale getirmeye yardımcı olan bilgidir. Genellikle çok detaylı ve teknik bilgilerdir. Bu bilgileri, kavramsal bir noktayı kanıtlamak için örnek olarak kullanabiliriz. Örneğin, I. Dünya Savaşı'nın nasıl başladığını kavramsal olarak anlayabiliriz, ancak bu kavramı daha somut hale getirmek için belirli olayların hangi tarihlerde, hangi kişiler arasında ve hangi konumlarda gerçekleştiğine dair kanıt bilgilerine de ihtiyacımız vardır. Kanıt türü bilgi için temel süreç, depolamak ve prova etmektir. Depolamak, bilgiyi toplamak ve bir yere not etmek anlamına gelir. Kavramsal haritanıza, ikinci bir beyin sistemine veya bilgi kartlarına ekleyebilirsiniz. Depolama işlemi, bilgiyi tükettiğiniz anda gerçekleşmelidir. Prova etme kısmı ise daha sonra gelir. Prova etme, bu bilgiyi nasıl kullanacağınızı düşünmek anlamına gelir. Bu, problemleri çözmek, sorulara ayrıntılı cevaplar yazmak, açıklamalar oluşturmak, başkalarına öğretmek veya bu kanıtı daha geniş bir kavramı destekleyen bir örnek olarak kullanan makaleler yazmak anlamına gelebilir. Bilgiyi tüketirken depolarken, prova etme işlemi daha sonra gerçekleşir.
Referans [22:27]
Referans türü bilgi, çok önemli olmayan, kavramsal anlayışınızı gerçekten değiştirmeyen, çok özel ve ayrıntılı bilgi parçalarıdır. Örneğin, matematiksel bir sabitin kesin değeri, belirli bir mutasyonda yer alan belirli bir gen, bir hastalığın çok özel bir molekülünün adı veya kodlama için bir değişkeni tanımlamak için kullanılan bir özellikler listesi olabilir. Bu tür bilgileri yönetmek için kullandığımız süreç, kanıtlarla aynıdır: depolamak ve prova etmek. Depolama kısmı tamamen aynıdır. İkinci bir beyne veya bilgi kartlarına atarsınız. Ancak, bu bilgiyi hafızanızdan hatırlamanız gerekiyorsa ve kullanmanız gerektiğinde notlarınıza başvuramazsanız, bilgi kartları gibi bir şey kullanmak isteyebilirsiniz. Çünkü prova etme kısmı biraz farklıdır. Referans türü bilgi kavramsal olarak çok önemli olmadığından, problem çözme veya genişletilmiş bir tartışmanın parçası olarak kullanmak zordur. Bu bilgiyi kullanma şeklimiz doğrudan gerçekleri hatırlamaktır. Bu nedenle, Anki gibi aralıklı tekrar aktif hatırlama stratejisi kullanan bilgi kartları, referans türü bilgileri ele almanın en iyi yoludur. Okurken, bunun bir referans türü bilgi olabileceğini düşünüyorsanız, bilgi kartlarınıza atın ve her gün 30 dakika ayırarak bilgi kartlarınızı gözden geçirin.
Hepsini Bir Araya Getirmek [25:12]
Artık tüketim aşamasında belirlemeye çalışmanız gereken beş bilgi türünü ve bu bilgiyi sindirmenize yardımcı olacak uygun süreci biliyorsunuz. Çok şey hatırlamanın ve tükettiğiniz şey için iyi bir bilgi düzeyine sahip olmanın anahtarı, birinci ve ikinci aşamayı dengede tutmaktır.